Potrzeba zarówno szkolnych lekcji religii, jak i katechezy parafialnej – podkreśla Komisja Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski w słowie z okazji zbliżającego się nowego roku szkolnego. W 30. rocznicę powrotu religii do szkół dziękuje rodzicom za współpracę i wsparcie.
Komisja Wychowania, zwracając się do rodziców, przywołuje słowa św. Jana Pawła II z adhortacji „Christifideles Laici” o tym, że „Rodzice chrześcijańscy są pierwszymi i niezastąpionymi katechetami swoich dzieci”. „Wraz z powrotem religii do szkół, rodzice otrzymali wsparcie dla swej misji pierwszych katechetów i otrzymują je do dziś. Lekcje religii służą pogłębianiu wiedzy religijnej, wspomagają kształtowanie postaw inspirowanych Ewangelią, w pewnym stopniu również przygotowują do sakramentów świętych, co w pełni dokonuje się poprzez katechezę parafialną” – czytamy w dokumencie podpisanym przez przewodniczącego Komisji Wychowania Katolickiego Episkopatu bp. Marka Mendyka.
Wskazując na różnicę między lekcjami religii w szkole, a katechezą w parafii, Komisja Episkopatu podkreśla ich komplementarność. Stwierdza, że decyzje o powrocie religii do szkół podjęte w roku 1990 „w żadnej mierze nie miały wiązać się z osłabieniem katechetycznej roli parafii”, a „przywrócenie religii polskiej szkole otwierało możliwość udziału w tych zajęciach szerszemu gronu odbiorców”. „W dokumentach katechetycznych wielokrotnie podkreślana jest potrzeba zarówno szkolnych lekcji religii, jak i katechezy parafialnej. Relacja zachodząca pomiędzy nimi jest relacją komplementarności i zróżnicowania” – czytamy w słowie Komisji Wychowania Katolickiego Episkopatu.
Jak wyjaśnia dokument, lekcje religii są organizowane przede wszystkim dla osób utożsamiających się z daną wspólnotą wierzących, „jednak uczestniczyć w nich mogą zarówno uczniowie niewierzący, jak i poszukujący”. „Sposób organizacji tych zajęć czyni z nich zróżnicowaną ofertę dla każdego” – czytamy. Komisja wyjaśnia, że uczniowie wierzący zdobywają podczas lekcji niezbędne wiadomości, by ich wiara „była silnie ugruntowana”, „wobec uczniów niewierzących lekcje będą mieć charakter ewangelizacyjny, a także pomogą odnaleźć i zrozumieć aspekty religijne w historii i kulturze”, natomiast „uczniom poszukującym lekcje religii umożliwiają zadawanie pytań i odnajdywanie odpowiedzi na nie”.
Komisja Episkopatu przypomina, że ostatnie 30 lat było dla Kościoła zbieraniem doświadczeń związanych z funkcjonowaniem lekcji religii w polskiej szkole. „Wiele zmieniło się przez te lata – znacząco udoskonalono proces formacji katechetów, ujednolicając go ze standardem kształcenia nauczycieli; modyfikowano programy i podręczniki do nauki religii, dostosowując je do odbiorców i szanując szkolny system edukacji.Udoskonalano proces dydaktyczny, również pod względem komunikacji katechetów z rodzicami” – czytamy w dokumencie.
W swoim słowie Komisja Episkopatu dziękuje za współpracę rodzicom, ponieważ to na ich prośbę jest możliwy udział dziecka w lekcjach religii. Wyraża też swoją wdzięczność za wsparcie w ciągu ostatnich trzydziestu lat oraz prosi o dalszą współpracę. „Dostrzegając wiele dobra, jakie niosą z sobą te lekcje – dla szkół, dla parafii, ale i dla Waszych rodzin, z pokorą przyjmujemy wszelkie sygnały nieprawidłowości lub wyrazy niepokoju kierowane za pośrednictwem diecezjalnych wydziałów czy referatów katechetycznych i kuratoriów oświaty” – czytamy w dokumencie Komisji Wychowania.
Na zakończenie słowa, Komisja przywołuje słowa św. Jana Pawła II, który napisał w adhortacji poświęconej katechezie, że „obok rodziny i w łączności z nią szkoła stwarza katechezie możliwości nie do pogardzenia” (Catechesi Tradendae, 69). „Takimi „możliwościami nie do pogardzenia” są właśnie lekcje religii” – podkreśla Komisja Episkopatu w opublikowanym dokumencie.
Z postulatem o powrót nauczania religii do szkół wystąpili biskupi w specjalnym komunikacie z Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski na początku maja 1990 roku. Religia, którą władze komunistyczne usunęły z placówek edukacyjnych, powróciła do szkół we wrześniu 1990 roku na mocy instrukcji Ministra Edukacji Narodowej z 30 sierpnia 1990 roku.
BP KEP
Publikujemy pełny tekst słowa:
Słowo Komisji Wychowania Katolickiego KEP do rodziców
z okazji nowego roku szkolnego 2020/2021
oraz 30. rocznicy powrotu nauczania religii do polskiej szkoły
30 lat temu religia powróciła do polskich szkół
„Rodzice chrześcijańscy są pierwszymi i niezastąpionymi katechetami swoich dzieci”
(Jan Paweł II, Christifideles Laici, nr 32)
Drodzy Rodzice,
W setną rocznicę urodzin Papieża-Polaka trzeba koniecznie przypomnieć powyższe słowa – zwłaszcza, iż w tym roku obchodzimy jeszcze inną ważną rocznicę. 30 lat temu religia powróciła do polskich szkół. Niektórzy z Was uczestniczyli w tych lekcjach, pierwszych po wieloletniej przerwie. Dla rozpoczynających edukację szkolną 1 września 1990 roku religia w szkole stała się czymś naturalnym. Starsi uczniowie z kolei porównywali ją z doświadczeniami katechezy parafialnej, na którą przychodzili wcześniej do tzw. salek katechetycznych. Warto w tym miejscu podkreślić wartość obu form katechetycznej posługi Słowa, mając świadomość tego, co je różniło i nadal różni.
Spotkania katechetyczne „w salkach” zwykle były prowadzone we wspólnocie wiary. Towarzyszył im klimat dobrych wzajemnych relacji. Dodatkowo bliskość kościoła parafialnego sprawiała, iż w ramach tych spotkań możliwe było chrześcijańskie wychowanie i wtajemniczenie. Niewątpliwie jednak pod względem dydaktycznym i organizacyjnym spotkania te były zróżnicowane – zależnie od możliwości danej parafii. Z perspektywy czasu i zmian, jakie zaszły w społeczeństwie – także pod względem stosunku do wiary – warto zastanowić się, jak wyglądałyby te spotkania dzisiaj? Czy wciąż cieszyłyby się tak dużą popularnością? Należy przy tym podkreślić, iż decyzje podjęte w roku 1990 w żadnej mierze nie miały wiązać się z osłabieniem katechetycznej roli parafii. W dokumentach katechetycznych wielokrotnie podkreślana jest potrzeba zarówno szkolnych lekcji religii, jak i katechezy parafialnej. Relacja zachodząca pomiędzy nimi jest relacją komplementarności i zróżnicowania.
Wraz z powrotem religii do szkół, rodzice otrzymali wsparcie dla swej misji pierwszych katechetów i otrzymują je do dziś. Lekcje religii służą pogłębianiu wiedzy religijnej, wspomagają kształtowanie postaw inspirowanych Ewangelią, w pewnym stopniu również przygotowują do sakramentów świętych, co w pełni dokonuje się poprzez katechezę parafialną. Trudno nie dostrzec, iż przywrócenie religii polskiej szkole otwierało możliwość udziału w tych zajęciach szerszemu gronu odbiorców. Nade wszystko lekcje religii są organizowane dla osób utożsamiających się z daną wspólnotą wierzących, jednak uczestniczyć w nich mogą zarówno uczniowie niewierzący, jak i poszukujący. Sposób organizacji tych zajęć czyni z nich zróżnicowaną ofertę dla każdego. Uczniowie wierzący zdobywają podczas lekcji niezbędne wiadomości, by ich wiara oświecona rozumem była silnie ugruntowana, a „duch ludzki unosił się ku kontemplacji prawdy” (Jan Paweł II, Fides et ratio). Wobec uczniów niewierzących lekcje będą mieć charakter ewangelizacyjny, a także pomogą odnaleźć i zrozumieć aspekty religijne w historii i kulturze. Z kolei uczniom poszukującym lekcje religii umożliwiają zadawanie pytań i odnajdywanie odpowiedzi na nie, nierzadko w korelacji z innymi przedmiotami, co sprzyja budowaniu zintegrowanego obrazu świata.
Ostatnie 30 lat było dla Kościoła zbieraniem wielu doświadczeń związanych z funkcjonowaniem lekcji religii w polskiej szkole. Wiele zmieniło się przez te lata – znacząco udoskonalono proces formacji katechetów, ujednolicając go ze standardem kształcenia nauczycieli; modyfikowano programy i podręczniki do nauki religii, dostosowując je do odbiorców i szanując szkolny system edukacji. Udoskonalano proces dydaktyczny, również pod względem komunikacji katechetów z rodzicami – tak, by ich wspólna troska przynosiła jak najlepsze efekty. Z perspektywy trzydziestolecia pragniemy podziękować za tę współpracę – wszak rozpoczyna się ona na Waszą prośbę, po wyrażeniu zgody na udział dziecka w lekcjach religii. Dostrzegając wiele dobra, jakie niosą z sobą te lekcje – dla szkół, dla parafii, ale i dla Waszych rodzin, z pokorą przyjmujemy wszelkie sygnały nieprawidłowości lub wyrazy niepokoju kierowane za pośrednictwem diecezjalnych wydziałów czy referatów katechetycznych i kuratoriów oświaty.
U progu swego pontyfikatu Jan Paweł II przekonywał, że „obok rodziny i w łączności z nią szkoła stwarza katechezie możliwości nie do pogardzenia” (Catechesi Tradendae, 69). Takimi „możliwościami nie do pogardzenia” są właśnie lekcje religii. Wyrażamy Wam serdeczną wdzięczność za życzliwe wsparcie okazywane przez ostatnich trzydzieści lat. Jednocześnie zachęcamy i usilnie prosimy o dalszą współpracę, jakże niezbędną dla owocności naszych działań.
W imieniu Komisji Wychowania Katolickiego KEP
+ Marek Mendyk
przewodniczący
Warszawa-Świdnica, 24 sierpnia 2020 r.
