W dniach 8-9 września 2023 r odbyła się w Katowicach w gmachu Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego 51. Ogólnopolska Konferencja Historyków Zakonnych o tematyce: Zakony Żeńskie w Atlasie Klasztorów od X do XXI wieku. Organizatorami Konferencji byli: Komisja Historyczna przy Konferencji Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych w Polsce oraz Ośrodek Badań nad Geografią Historyczną Kościoła w Polsce, jednostka naukowo-badawcza w Wydziale Nauk Humanistycznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.
W Konferencji wzięło udział blisko 50 sióstr z 33 zgromadzeń zakonnych, zajmujących się pisaniem historii własnych zgromadzeń zakonnych i pracą badawczą w tym zakresie. Siostry współpracują z pracownikami OBnGHKwP realizującymi projekt badawczy dokumentujący obecność wspólnot zakonnych na ziemiach polskich, którego to projektu kierownikiem jest prof. Henryk Gapski.
Konferencję poprzedziła Msza św. pod przewodnictwem abp. Adriana Galbasa SAC. W homilii, metropolita katowicki zachęcał do kierowania się w pracy historycznej kryteriami prawdy, wolności i kompetencji. Przestrzegał zarówno przed banalizacją historii, jak i przed jej ubóstwieniem. Otwarcia Konferencji dokonali: m. dr Ewa Kaczmarek – pełniąca rolę opiekuna Komisji Historycznej z ramienia KWPŻZZ i wiceprzewodniczące KWPŻZZ oraz dr hab. Bogumił Szady, prof. KUL – dyrektor OBnGHKwP. Całościową organizacją Konferencji zajęła się s. dr Monika Jadwiga Kupczewska, przewodnicząca Komisji Historycznej przy KWPŻZZ i adiunkt w OBnGHKwP KUL.
Referaty wygłosili: prof. Henryk Gapski: Założenia projektu Atlas klasztorów X-XXI w.; dr hab. Robert Kozyrski, prof. KUL: Zakony męskie – stan opracowania, metodyka; dr hab. Anna Szylar: Żeńskie zgromadzenia zakonne w Małopolsce a wychowanie dziewcząt (XVII – pocz. XIX w.); dr hab. Elżbieta Przybył-Sadowska, prof. UJ: Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża – specyfika i rozmieszczenie placówek zakonnych; dr hab. Jolanta Gwioździk, prof. UŚ: Lwowska placówka karmelitanek dawnej obserwancji, materiały do dziejów klasztorów żeńskich w dawnej Rzeczypospolitej; s. Marta Komborska: Straty wojenne Służebniczek Starowiejskich; dr hab. Kazimiera Jaworska: Organizowanie polskiego życia kościelnego w administracji apostolskiej Dolnego Śląska w latach 1945-1956; dr hab. Łucja Marek: Likwidacja placówek zakonnych o charakterze edukacyjnym na terenie województwa katowickiego w okresie „kontrofensywy laicyzacyjnej” władz komunistycznych oraz s. dr Monika Jadwiga Kupczewska: Zakony i zgromadzenia żeńskie w atlasie klasztorów – stan opracowania. W tej części głos zabrała również s. Bożena Wilman, która przedstawiła praktyczne problemy związane z ustalaniem lokalizacji domów zakonnych.
51. Ogólnopolską Konferencję Historyków Zakonnych na Górnym Śląsku ubogaciła część plenerowa: zwiedzanie Muzeum Śląskiego – ekspozycja stała: „Światło historii. Górny Śląsk na przestrzeni dziejów” oraz Galerii Śląskiej Sztuki Sakralnej; nawiedzenie krypty grobowej biskupów katowickich oraz Panteonu Górnośląskiego. Ze swadą i historyczną pasją po wyżej wymienionych miejscach oprowadził uczestników, ks. dr Mariusz Trąba, przypominając zebranym dobrze znaną prawdę, że Górny Śląsk ma bogatą i jednocześnie skomplikowaną historię.
/Margarita Brzozowska, sekretarka Komisji Historycznej przy KWPŻZZ/
