„Młode wino, nowe bukłaki. Życie konsekrowane w trzecim tysiącleciu – wyzwania i perspektywy” to tytuł ogólnopolskiej konferencji naukowej, jaka odbyła się dnia 26 maja 2018 roku w Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Przygotowaniem wydarzenia zajęła się s. dr hab. Bożena Szewczul WNO, prof. UKSW – kierownik Zakładu Kanonicznych Form Życia Konsekrowanego Wydziału Prawa Kanonicznego UKSW przy udziale członków Koła Naukowego Consecratio Vitae. Patronat honorowy nad konferencją objęli: J.E. Bp prof. dr hab. Jacek Kiciński CMF, Przewodniczący Komisji ds. Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego KEP; m. Maksymilla Barbara Pliszka BDNP, Przewodnicząca Konferencji Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych oraz o. dr Janusz Sok CSsR, Przewodniczący Konferencji Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich.
W konferencji uczestniczyło około 180-200 osób reprezentujących różne instytuty życia konsekrowanego oraz stowarzyszenia życia apostolskiego, a także przedstawiciele indywidulanych form życia konsekrowanego, kapłani diecezjalni oraz wierni świeccy. Podczas trzech sesji swoje referaty wygłosiło 11 prelegentów z głównych ośrodków naukowych w Polsce. Ich prezentacje zostały poprzedzone wprowadzeniem do dokumentu Kongregacji Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego pt. „Młode wino, nowe bukłaki. Życie konsekrowane od Soboru Watykańskiego II i wyzwania nadal otwarte. Ukierunkowania” przedstawionym przez M. Jolantę Olech SJK, Sekretarkę generalną KWPŻZZ. Prelegentka zwróciła uwagę na trzy problemy podjęte przez autorów dokumentu. Są nimi: kwestia formacji w dobie spadku powołań do życia konsekrowanego, pytanie o formę sprawowania władzy w instytutach życia konsekrowanego, w których klasyczne podejście do relacji przełożony – podwładny ustępuje miejsca dynamice braterskiej oraz zagadnienie uczestnictwa kobiet konsekrowanych w misji Kościoła.
Konferencja miała charakter interdyscyplinarny. Oprócz refleksji teologicznej uczestnicy mogli wysłuchać referatów wygłoszonych przez kanonistów oraz socjologów. W wystąpieniach dużo miejsca poświęcono tożsamości życia konsekrowanego oraz formacji.
W pierwszej sesji s. dr Judyta Pudełko PDDM pochyliła się nad aspektami biblijnymi watykańskich ukierunkowań. Z kolei ks. dr hab. Bogdan Giemza SDS, prof. PWT Wrocław przedstawił referat pt. „Życie konsekrowane po Soborze Watykańskim II: od «Perfectae caritatis» do «Per vino nuovo otri nuovi. Orientamenti»”. Pierwszą część obrad zakończyło wystąpienie dra Marcina Jewdokimowa. Analizując dane statystyczne dotyczące życia konsekrowanego od lat 70-tych XX wieku do dnia dzisiejszego w ujęciu globalnym, europejskim i krajowym stwierdził on, że trudno jednoznacznie udzielić odpowiedzi na pytanie, czy mamy do czynienia z kryzysem życia konsekrowanego we współczesnym świecie. Adiunkt Wydziału Nauk Humanistycznych UKSW wykazał, iż spadek liczby powołań dotyczy tylko niektórych rejonów świata oraz wybranych instytutów życia konsekrowanego. Poza tym podkreślił, iż zaprezentowane przez niego dane ograniczają się do instytutów zakonnych i nie zawierają informacji o nowych formach życia konsekrowanego. Reasumując Autor referatu zostawił słuchaczy z otwartym pytaniem – czy spadek liczby powołań oznacza kryzys życia konsekrowanego?
Po krótkiej przerwie obrady rozpoczęło wystąpienie s. dr hab. Bożeny Szewczul WNO, prof. UKSW. Prelegentka wyodrębniła oraz scharakteryzowała zasadnicze elementy życia konsekrowanego przez podjęcie rad ewangelicznych. Następnie ks. dr Marek Kotyński CSsR omówił nowe wyzwania wobec formacji osób konsekrowanych. Zagadnienie formacji zostało poruszone także w referacie ks. dr hab. Marka Tatara, prof. UKSW. Zwrócił on uwagę na fakt, iż posoborowy kryzys życia zakonnego był generowany przez nadmierną percepcję osiągnięć współczesnej psychologii w pracy formacyjnej z kandydatami do życia konsekrowanego. W ten sposób zrezygnowano z modeli formacyjnych opartych na chrześcijańskich szkołach duchowości, zastępując je odpowiednio zaadoptowanymi propozycjami samorealizacji zaczerpniętymi głównie z humanistycznej szkoły psychologicznej. Prelegent wskazał jednak na swoisty znak czasów, jakim jest rozkwit nowych form życia konsekrowanego. Cechuje je ewangeliczny radykalizm, co przyciąga wielu młodych ludzi i daje nadzieję na prawdziwą odnowę praktyki rad ewangelicznych w Kościele katolickim.
Trzecią sesję otworzył referat o. dr Przemysława Michowicza p.t. „Vexata quæstio (dręczące pytanie) instytutów mieszanych w kontekście nr 23 Ukierunkowań «Młode wino, nowe bukłaki»”. Autor wskazał na trudność w jednoznacznym zdefiniowaniu instytutów mieszanych, a także poruszył zagadnienie sprawowania władzy w instytutach laickich i kleryckich. Kolejna prelegentka, s. dr Ewa Korbut SMR, omówiła kwestię duchowości komunii w świetle dokumentu „Młode wino nowe bukłaki”. Na koniec swoje referaty zaprezentowali doktoranci Wydziału Prawa Kanonicznego UKSW. Ks. Mariusz Marszałek SAC w swoim wystąpieniu wykazał, że indywidualne formy życia konsekrowanego są pierwotne w stosunku do instytutów zakonnych oraz świeckich. Zdaniem Prelegenta ich odrodzenie po Soborze Watykańskim II może stanowić swoisty owoc działania Ducha Świętego, który w ten sposób wskazuje na istotne elementy konsekracji przez podjęcie rad ewangelicznych. Z kolei pani Anna Chciałowska, jedyna osoba świecka wśród prelegentów, omówiła zagadnienie życia konsekrowanego w szkolnym nauczaniu religii. Doktorantka wskazała na prawne podstawy obecności osób konsekrowanych w polskich szkołach i przedszkolach, a także podkreśliła wymiar ewangelizacyjny ich posługi w instytucjach edukacyjnych.
Prawie sześciogodzinną konferencję podsumował i zakończył ks. prof. dr hab. Józef Wroceński, SCJ. Przede wszystkim podziękował on s. dr hab. Bożenie Szewczul, prof. UKSW za bardzo dobre merytoryczne przygotowanie konferencji oraz zadbanie o zewnętrzną oprawę wydarzenia. Były dziekan Wydziału Prawa Kanonicznego UKSW stwierdził, że obawy związane z przyszłością życia konsekrowanego zdają się być bezpodstawne. Życie konsekrowane stanowi konstytutywny element Kościoła, stąd pewność, że będzie ono istniało do końca czasów. Niepokojąc się o przyszłość instytutów i prowadzonych przez nie dzieł, zapomina się o tym, że to Bóg jest dawcą powołań i to On wie najlepiej czego nam i naszym rodzinom zakonnym najbardziej potrzeba. Dlatego Ksiądz Profesor zachęcił, by podejmując się zadania wprowadzenia w życie ukierunkowań Stolicy Apostolskiej, z nadzieją spojrzeć w przyszłość.
Dziękując za podjętą przez organizatorów konferencji inicjatywę i gratulując jej realizacji, należy wyrazić życzenie, by stała się ona wydarzeniem cyklicznym, wpisującym się na trwałe do kalendarza propozycji formacji stałej dla osób konsekrowanych w Kościele w Polsce.
Ks. Mariusz Marszałek, SAC
