KOMISJA DZIEŁ CHARYTATYWNYCH
Celem Komisji jest:
– pomaganie żeńskim zgromadzeniom zakonnym w prowadzeniu różnych dzieł charytatywnych, zgodnie z własnymi charyzmatami, potrzebami Kościoła i w odpowiedzi na znaki czasu;
– pomaganie w formowaniu właściwych postaw u sióstr prowadzących dzieła charytatywne;
– pomaganie w oddziaływaniu duszpasterskim w ośrodkach dzieł charytatywnych prowadzonych przez siostry.
Skład Komisji
Opiekunką Komisji z ramienia Konsulty od czerwca 2005 roku jest m. Agnieszka Kijowska, przełożona generalna sióstr sercanek. Przewodniczącą Komisji jest s. Elżbieta Książek, urszulanka SJK, a obowiązki sekretarki pełni s. Małgorzata Czarnecka, szarytka.
W okresie sprawozdawczym z Komisji zostały odwołane przez swoich przełożonych: s. Agnieszka Szerewicz, szarytka i s. Krystyna Czerwińska, sługa Jezusa. Ich miejsca zajęły: s. Małgorzata Czarnecka, szarytka i s. Teresa Ozga, sługa Jezusa.
Obecnie członkinie Komisji reprezentują następujące dzieła charytatywne:
1. S.Elżbieta Książek, urszulanka SJK – domy dziecka
2. S.Angelika Spychalska, felicjanka – jadłodajnie, świetlice socjoterapeutyczne
3. S.Małgorzata Czarnecka, szarytka – pielęgniarstwo środowiskowe
4. S.Mirosława Karpińska, albertyna – schroniska dla kobiet
5. S.Teresa Ozga, sługa Jezusa – świetlice środowiskowe
6. S.Aneta Krawczyk, pasjonista – pielęgniarstwo w szpitalu
7. S.Sylwia Falandysz, nazaretanka – domy samotnej matki
8. S.Patrycja Pakuła, Zgr. MB Miłosierdzia – świetlice socjoterapeutyczne
Kilkakrotnie podejmowano wysiłki pozyskania dwóch nowych członkiń do Komisji, które reprezentowałyby posługę zgromadzeń na rzecz więźniów i ofiar prostytucji. W najbliższym czasie w skład Komisji wejdzie siostra zatrudniona w więzieniu.
Działalność Komisji
W minionym trzechleciu odbyło się 14 spotkań roboczych Komisji (wszystkie w siedzibie Sekretariatu Konferencji WPŻZZ w Warszawie), na których omawiano i weryfikowano zasadnicze działania Komisji oraz dzielono się nowymi inicjatywami w dziedzinie pracy charytatywnej.
Zasadniczym zadaniem Komisji było zorganizowanie raz w roku, zwykle w październiku, trzydniowego spotkania dokształcającego dla sióstr różnych zgromadzeń zatrudnionych w dziełach charytatywnych. Tematyka kolejnego spotkania była ustalana z uczestniczkami poprzez zebranie ich wypowiedzi i sugestii w przygotowanych do tego celu ankietach. Dużym minusem było to, że za każdym razem w spotkaniach uczestniczyły inne siostry i często prosiły o taką tematykę, jaka już była uwzględniona wcześniej.
Do okresu sprawozdawczego Komisja przygotowała spotkania omawiające różne patologie (prostytucję, narkomanię, magię, okultyzm, eutanazję). W minionym trzechleciu postanowiono bardziej szczegółowo omówić problem uzależnienia od alkoholu, zwłaszcza w rodzinie.
W okresie 2005-2008 członkinie Komisji przygotowały trzy doroczne ogólnopolskie spotkania dla sióstr prowadzących dzieła charytatywne o następującej tematyce:
I – PROBLEM CHOROBY ALKOHOLOWEJ
W dniach od 24 do 28 października 2005 roku w Ośrodku Apostolstwa Trzeźwości OO. Kapucynów w Zakroczymiu odbyło się spotkanie poświęcone różnym uzależnieniom, szczególnie alkoholizmowi. Wybór miejsca spotkania wyznaczony został przez tematykę. W spotkaniu wzięło udział 49 sióstr z 23 zgromadzeń oraz osiem członkiń Komisji Dzieł Charytatywnych.
Program obejmował następujące wykłady:
1. Choroba alkoholowa – jak ją rozumieć. Program 12 Kroków Anonimowych Alkoholików jako szansa dla osób uzależnionych – mgr Zygmunt Filipp, terapeuta;
2. Syndrom Dorosłych Dzieci Alkoholików. Rodzina z problemem alkoholowym – mgr Jadwiga Kubiak, psycholog;
3. Czym jest przemoc w rodzinie i w jaki sposób jej zapobiegać – mgr Renata Durda (Pogotowie dla ofiar przemocy w rodzinie „Niebieska linia”);
4. Współczesne programy profilaktyczne: Noe, Elementarz i inne – dr Krzysztof Wojcieszek, twórca programów profilaktycznych;
5. Dlaczego człowiek się uzależnia? Mechanizmy uzależnienia – dr Piotr Woźniak, psychiatra.
Poza wymienionymi wykładami w programie przewidziano projekcję filmu o tematyce trzeźwo-ściowej oraz dwa świadectwa trzeźwiejących alkoholików (kapłan i osoba świecka).
Podczas dni spotkania Ośrodek Apostolstwa Trzeźwości w Zakroczymiu był miejscem zamie-szkania wszystkich uczestniczek. W programie była codzienna wspólnie przeżywana Eucharystia połączona z Jutrznią, Modlitwa w ciągu dnia, wspólne Nieszpory, adoracja Pana Jezusa wystawionego w Najświętszym Sakramencie. Była też okazja do spowiedzi, wspólne posiłki i w czasie wolnym możliwość dzielenia się własnymi doświadczeniami.
Przed zakończeniem spotkania uczestniczki proszone były o podanie odpowiedzi na pytania ankietowe dotyczące oceny spotkania od strony organizacyjnej i od strony tematyki. Poproszono również o podanie sugestii dotyczących przyszłych spotkań, otrzymano 40 odpowiedzi ankietowych, które zostały szczegółowo przeanalizowane.
Bardzo pozytywne były wypowiedzi dotyczące tematyki spotkania, która odpowiadała wszystkim uczestniczkom. Podkreślały one wielokrotnie, że przekaz był bardzo interesujący, że wykładowcy dobrze znali swój przedmiot i posiadali duże doświadczenie w zastosowaniu wiedzy do życia. Dużym plusem były świadectwa zdrowiejących alkoholików oraz film poświęcony temu tematowi. Nie było żadnych uwag, próśb o zmianę, czy o inne ustawienie. Wiele sióstr uczestniczyło po raz pierwszy w spotkaniu organizowanym przez Komisję Dzieł Charytatywnych.
II – PROBLEMY ZWIĄZANE Z RODZINĄ DYSFUNKCYJNĄ
W dniach od 23 do 27 października 2006 roku spotkanie zorganizowano w Ośrodku Apostolstwa Trzeźwości OO. Kapucynów w Zakroczymiu. Wykłady poświęcone były różnym uzależnieniom, szczególnie alkoholizmowi w rodzinie. W spotkaniu wzięło udział 76 sióstr z 53 zgromadzeń oraz siedem członkiń Komisji Dzieł Charytatywnych.
Program obejmował następujące wykłady:
1. Praca sióstr zakonnych z młodzieżą jako czynnik profilaktyczny – dr K. Wojcieszek;
2. Rodziny niepełne, brak ojca w rodzinie, inne kryzysy rodzinne (pogłębienie problemu DDA) – dr D. Ługowska;
3. Poradnictwo rodzinne, pomoc rodzinom z problemem alkoholowym – wykład i warsztaty – dr P. Szczukiewicz;
4. Problemy własne, ich rozwiązywanie i ich wpływ na udzielanie pomocy innym – dr E. Wojtala;
5. Problemy niedostosowania społecznego dzieci z rodzin patologicznych: bulimia, anoreksja, próby samobójcze – dr P. Woźniak.
Poza wymienionymi wykładami w programie była projekcja filmu o tematyce trzeźwościowej pt. „Wszyscy jesteśmy Chrystusami” oraz świadectwo trzeźwiejącego alkoholika – człowieka żonatego.
Uczestniczki spotkań bardzo pozytywnie oceniały te dni spotkań i czuły się ubogacone przeka-zywanymi im treściami oraz doświadczeniem. Dużym plusem, stwarzającym pewne więzy i zbliżającym do siebie były, jak w poprzednim roku, wspólnie przygotowywana liturgia i odpowie-dzialność za jadalnię podejmowana dyżurami itp.
III – SYMPOZJUM DLA SIÓSTR PRACUJĄCYCH W DOMACH SAMOTNEJ MATKI I W INNYCH OŚRODKACH WSPIERAJĄCYCH GODNOŚĆ I MACIERZYŃSTWO KOBIETY
Komisja Dzieł Charytatywnych zorganizowała po raz pierwszy sympozjum tylko dla sióstr pracujących w Domach Samotnej Matki i w innych ośrodkach wspierających godność i macierzyństwo kobiety. W sympozjum uczestniczyło 35 sióstr z osiemnastu żeńskich zgromadzeń zakonnych. W grupie tej były też dwie siostry Ukrainki ze Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Jest to nowe zgromadzenie powstałe na Ukrainie i liczące na razie tylko cztery siostry profeski. Sympozjum odbyło się w dniach od 23–25 października 2007 roku w Domu Rekolekcyjno – Formacyjnym w Warszawie na Bielanach.
Tematyka dotyczyła organizacji wymienionych domów, ich prowadzenia, a przede wszystkim spraw formacyjnych dotyczących zarówno młodych matek i ich dzieci, jak i problemów sióstr im posługujących. Tematyczny program spotkania przedstawiał się następują-co:
1. Sytuacja prawna samotnej matki w Polsce – p. Bożena Misztal;
2. Współpraca domów samotnej matki z placówkami opiekuńczymi, domami dziecka, ośrodkiem adopcyjnym, pogotowiem opiekuńczym, ośrodkiem interwencji kryzysowej i schroniskami dla kobiet – mgr Bożena Rospond;
3. Problemy psychiczne samotnej matki – konsekwencje samotnego, wczesnego macierzyństwa, adopcja i jej skutek w psychice matki oraz pomoc siostrom chroniąca je przed „wypaleniem zawodowym” – dr Wanda Półtawska;
4. Prowadzenie domu samotnej matki – świadectwo pp. Grażyny i Jana Kurzejów z Żagania;
5. Kształtowanie właściwych postaw moralnych i religijnych wśród dziewcząt i kobiet w domach samotnej matki oraz ochrona sióstr przed „wypaleniem zawodowym” – ks. dr Marek Dziewiecki.
Każdego dnia w programie spotkania była wspólnie przeżywana Eucharystia oraz Modlitwa godzin – Jutrznia i Nieszpory. Sympozjum rozpoczęto Eucharystią połączoną z Nieszporami. Po wspólnej modlitwie miało miejsce spotkanie organizacyjno-zapoznawcze, które obejmowało także dzielenie się własnymi doświadczeniami w pracy z samotnymi matkami. Podkreślano przede wszystkim to, co cieszy, inspiruje do podejmo-wania wielu nowych wysiłków, co wydaje się w tej pracy najbardziej istotne i ważne oraz czym charakteryzują się w sposób szczególny domy samotnej matki prowadzone przez siostry: budowanie na wartościach chrześcijańskich, religijnych, na kontakcie z Bogiem.
To, co od samego początku łączyło uczestniczki spotkania, co tworzyło atmosferę jakiejś szcze-gólnej bliskości, to wspólnie przeżywane radości i trudności, wspólne problemy i troska o zachowanie godności młodej kobiety matki, o właściwy stosunek do własnego macierzyństwa. Wszystkie wykłady w różny sposób dotykały tego zagadnienia.
Siostry wypowiadały się bardzo pozytywnie na temat sympozjum. Czuły się ubogacone nie tylko otrzymanymi treściami, ale także wspólnym poszukiwaniem dróg dojścia do powierzonych im kobiet – samotnych matek, by potrafiły spojrzeć na swoje macierzyństwo w kontekście daru i odpowiedzialnego za życie zadania. Siostry były bardzo wdzięczne za tematykę spotkania poświę-coną tylko prowadzonym przez nie domom samotnej matki.
W grupie sióstr uczestniczących w spotkaniu były siostry pracujące w domach samotnej matki od wielu już lat i te chętnie dzieliły się zdobytym doświadczeniem, i były też siostry, które w bieżącym roku zostały po raz pierwszy przydzielone do tego rodzaju apostolatu. Wszystkie uczestniczki czuły potrzebę współpracy i wzajemnej pomocy. Poprosiły o po-danie im adresów wszystkich domów samotnej matki prowadzonych przez siostry, by nawiązany kontakt nie skończył się na uczestniczeniu w sympozjum, ale by był wciąż umacniany osobistymi spotkaniami i dzieleniem się własnymi doświadczeniami.
Wymieniane przez uczestniczki sugestie dotyczące następnych spotkań przedstawiały się następująco:
־ W kilku wypowiedziach sugerowano dokładne omówienie pracy sióstr w świetlicach socjoterapeutycznych, tj. zasad prowadzenia socjoterapii, problemów związanych z funkcjo-nowaniem świetlic, omówienie zagadnienia od strony prawnej, finansowej oraz pracy pedagogiczno-psychologicznej – może w tym zakresie dzielenie się także własnym doświadczeniem.
־ Siostry zauważyły też potrzebę zajęć warsztatowych z zakresu komunikacji interpersonalnej (aby nie ulegać manipulacji, ale właściwie pomóc) oraz potrzebę omówienia metod aktywizujących grupę.
־ Wymieniany był również problem innych uzależnień, szczególnie u dzieci i młodzieży, np. narkomania (podawany prawdopodobnie przez osoby, które nie uczestniczyły w ubiegłorocznym spotkaniu, podczas którego temat ten był wyczerpująco omawiany).
־ Dwukrotnie pojawiła się propozycja omówienia problemu związków niesakramentalnych: jak pomóc, jak przeciwdziałać życiu młodych ludzi żyjących ze sobą bez sakramentu małżeństwa.
Członkinie Komisji Dzieł Charytatywnych mają głębokie przekonanie o konieczności współpracy pomiędzy siostrami prowadzącymi podobne dzieła charytatywne i dzieła bliskie sobie, by razem przeciwdziałać ubóstwu, rozpaczy, bezsensowi życia, degradacji i dyskryminacji społecznej ludzi. Miłosierdzie jest chwałą Kościoła i znakiem jego wierności Chrystusowi.
Przed Komisją stoi dalsze zadanie przygotowywania spotkań dla sióstr prowadzących dzieła charytatywne. Serdecznie dziękujemy wszystkim członkiniom Komisji za ich wierną posługę i poświęcony czas. Ponawiamy prośbę o wytypowanie nowych członkiń do Komisji, zwłaszcza w zakresie pracy na rzecz pomocy kobietom – ofiarom handlu i prostytucji.
Maryja niech będzie nam przykładem żarliwości ducha, radości w nadziei, mocy w przeciwnościach, wytrwałości w modlitwie i troski o potrzeby bliźniego. Niech świat powierzony przez Boga ludzkim rękom słabego człowieka, staje się coraz bardziej ludzki i sprawiedliwy i będzie znakiem świata przyszłego. Pozostańmy wierne swojej misji w Kościele i w świecie.
Za wszystko Bogu niech będą dzięki!
M. Agnieszka Kijowska
opiekunka Komisji
