Spotkanie poszerzonej Rady Generalnej UISG w Polsce, Warszawa, 22-26 listopada 2005

Fot. UISG International Union of Superiors General

M. Jolanta Olech USJK; Warszawa, 22-26 listopada 2005

Jest to pierwsze spotkanie tego rodzaju w Polsce, a drugie w historii UISG poza granicami Rzymu. Biorą w nim udział Rada wykonawcza Unii i delegatki tzw. konstelacji z całego świata. W sumie około 80 sióstr zakonnych ze wszystkich kontynentów. Rada zbiera się nie częściej niż raz w roku i jej zadaniem jest refleksja nad bieżącą pracą Unii, sprawy prawne (statuty, zatwierdzenie budżetu itp.) i weryfikacja wykonania zaleceń i programów, ustalonych przez Zebranie Plenarne. Miejscem spotkania będzie Centrum Kulturalne Ojców Barnabitów na ul. Smoluchowskiego.

Tegoroczne spotkanie będzie więc miało ten sam temat, który miało zebranie plenarne w 2004 roku: kobiety konsekrowane, dające świadectwo życia i działania na rzecz sprawiedliwości, pojednania i pokoju1. Przedstawicielki poszczególnych konstelacji zdadzą sprawę z tego, co udało im się zrobić, animować, promować w swych krajach. Ponadto w czasie spotkania planujemy pielgrzymkę na Jasną Górę. Tam nastąpi też spotkanie z zakonnicami z Polski, z przełożonymi wyższymi wszystkich zgromadzeń żeńskich w Polsce, które w tym czasie będą obradowały w Częstochowie. Pragniemy modlić się razem i zawierzyć Matce Bożej życie konsekrowane na całym świecie. Będziemy miały więc w kaplicy Matki Bożej wspólną Mszę świętą, której będzie przewodniczył J.E. ks. bp Andrzej Dzięga, przewodniczący Komisji Mieszanej Biskupi – Osoby Konsekrowane. Siostry zwiedzą Sanktuarium, a po południu spotkają się z siostrami z Polski, aby wymienić doświadczenia. Są przewidziane cztery wystąpienia delegatek UISG z czterech kontynentów i cztery wystąpienia sióstr z Polski, które będą mówiły o przestrzeniach życia wymagających oczyszczenia i pojednania w naszych wspólnotach i w kraju, w środowisku, w którym żyjemy. Będzie też czas na swobodną wymianę.

W pozostałe dni poza zwyczajowym programem tego rodzaju spotkań przewiduje się spotkanie z przedstawicielkami krajów Europy Środkowej i Wschodniej, które przeżyły doświadczenie komunizmu. Przyjedzie 15 sióstr z Rosji, z Czech, ze Słowacji, ze Słowenii, z Bośni i Hercegowiny, z Albanii, z Chorwacji, z Serbii i z Czarnogóry.

W ramach kontaktu z kulturą miejscową będzie zwiedzanie Warszawy i koncert zespołu Mazowsze, jak również spotkania o charakterze nieformalnym. Spotkanie zakończy się w sobotę 26 listopada Mszą św., którą będzie celebrował J.E. ks. abp Józef Kowalczyk, Nuncjusz Apostolski w Polsce.

Czym jest UISG?

Międzynarodowa Unia Przełożonych Generalnych została powołana do życia na życzenie Papieża Pawła VI 8 grudnia 1965 roku, na zakończenie Soboru Watykańskiego II. Była to odpowiedź Kościoła na pragnienia zakonów, wyrażane już wcześniej, aby istniało forum, które pomogłoby w wymianie doświadczeń i refleksji nad zadaniami zakonów we współczesnym świecie. Była to jednocześnie próba powołania do życia pewnego narzędzia do budowania ściślejszych relacji między zakonami, a także między zakonami a Kościołem – w duchu teologii komunii, którą Sobór z mocą przypomniał. Była to też konkretna realizacja zasad, zawartych w dekrecie soborowym Perfectae caritatis – o przystosowanej odnowie życia zakonnego. W tym samym czasie powstała również Unia Przełożonych Generalnych (USG) zgromadzeń męskich.

Już w pierwszym etapie swego istnienia UISG miało ścisły zarząd, rezydujący w Rzymie, i delegatki z całego świata (w tamtych czasach najczęściej z nominacji). Pierwszą delegatką z Polski (i właściwie ze wszystkich krajów komunistycznych) była przez długie lata Polka, m. Andrzeja Górska, urszulanka SJK. Potem struktura Unii ewoluowała. Przesuwały się też akcenty w jej działaniu od zajęcia się przede wszystkim wewnętrznymi sprawami życia zakonnego do otwarcia w kierunku spraw, problemów i organizacji ogólnoświatowych. Jako organizacja kościelna, podobnie zresztą jak wiele innych, przeszła również długą drogę ku autonomii, oczywiście w ramach zakreślonych przez prawo kanoniczne. Były to procesy na pewno potrzebne i konieczne, choć nie wolne od napięć, a czasem konfliktów.

Najważniejsze momenty historii Unii to: pierwsze Zebranie Plenarne w 1967 i pierwszy wybór zarządu; 1967 – zatwierdzenie statutów Unii; maj 1969 – wizyta Papieża Pawła VI w siedzibie Unii w Rzymie; 1975 – obchody Roku Kobiety; 1994 – Synod o życiu konsekrowanym (przedstawicielki Unii wśród obserwatorów); 1997 – międzynarodowy Kongres Młodych osób konsekrowanych, zorganizowany wspólnie z USG; 1998 – powstanie konstelacji; 2004 – Kongres Życia Konsekrowanego w Rzymie.

Unia jest organizacją, skupiającą przełożone generalne (a nie np. przedstawicielki organizacji krajowych) zgromadzeń apostolskich na prawie papieskim lub diecezjalnym. Nie jest to super-zarząd, ale unia osób. W chwili obecnej skupia ok. 2000 członkiń z całego świata (1111 z Europy, 160 z Azji, 143 z Afryki, 507 z Ameryki, 53 z Oceanii).

Jej zadania i cele są następujące:

* promowanie życia konsekrowanego żeńskiego w Kościele i w świecie;
* ułatwianie współpracy i wzajemna pomoc między przełożonymi; wymiana opinii i doświadczeń w perspektywie powszechnej wizji Kościoła;
* refleksja teologiczna nad nauczaniem Kościoła w perspektywie wyzwań inkulturacji;
* wychowanie wzajemne do tego, aby być promotorami komunii poprzez otwarty dialog na różne tematy, w postawie słuchania i odpowiedzialnego uczestniczenia.

Dziś Unia w szczególny sposób odczytuje swą misję jako misję osób, które na miarę swych skromnych możliwości umacniają i poszerzają eklezjologię komunii na drodze solidarności z zakonnicami całego świata, coraz bardziej zróżnicowanymi pod względem kultury, rasy, koloru, sytuacji socjopolitycznej, dialogu międzyreligijnego, ekumenicznego itp.

Jej struktura obecnie (to też zmieniało się na przestrzeni lat) jest następująca:

* Zebranie plenarne członkiń (do jego zadań należy ustalenie priorytetów w działaniu, zatwierdzanie zmian w statutach, zatwierdzanie sprawozdań z pracy i finansowych, weryfikacja działania Unii). Zebranie plenarne odbywa się co trzy lata, zwykle w Rzymie.
* Rada generalna, składająca się z rady wykonawczej i delegatek konstelacji (patrz niżej). Zbiera się stosownie do potrzeb, nie częściej jednak niż raz w roku lub raz na dwa lata. Do jej zadań należy czuwanie nad działaniem Unii, wybór rady wykonawczej i weryfikacja jej pracy oraz podejmowanie bieżących problemów. Kilka lat temu podjęto decyzję, że spotkania rady generalnej mogą odbywać się w Rzymie lub poza nim, aby dać możliwość poznania innych kultur i środowisk. Stąd w 2002 – miało miejsce spotkanie w Nairobi (Kenia), w 2004 – w Rzymie i obecnie, 2005 – w Warszawie (Polska).
* Zarząd (rada wykonawcza) składa się z ośmiu przełożonych generalnych, rezydujących w Rzymie i reprezentujących różne kultury i kontynenty. Obecnie przewodniczącą jest s. Teresinha Razera, Brazylijka, przełożona generalna salwatorianek, a zastępczynią s. Rosemary Howarth, Kanadyjka, przełożona generalna Sióstr Szkolnych (obecnych też w Polsce). Zarząd ma za zadanie kierować pracami Unii na bieżąco.
* Konstelacje (od 1998). Kontynenty, na których żyją i pracują siostry zakonne, zostały podzielone na tzw. konstelacje, skupiające jeden lub więcej krajów. Każda konstelacja, w zależności od liczebności, ma prawo do pewnej liczby delegatek, które wchodzą w skład rady poszerzonej (np. nasza, Europa 6, skupia sześć krajów i ma prawo do trzech delegatek).
* Sekretariat stały z siedzibą w Rzymie. Na czele sekretariatu stoi sekretarka generalna, mianowana przez radę wykonawczą. Ma ona dość szerokie kompetencje. Jest wspomagana przez kilka sekretarek (Unia operuje na co dzień pięcioma językami). Ponadto istnieje tzw. dyrektorka do spraw programowych (refleksja teologiczna i merytoryczna), ekonomat, zespół wydawniczy i archiwum. Istnieją też różne komisje (np. iustitia et pax), współpracujące z innymi organizacjami kościelnymi i świeckimi.

Unia wydaje swój stały biuletyn.

Unia podlega Kongregacji ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego – z poszanowaniem autonomii, zapisanej w Statutach. W ramach współpracy członkinie rady są członkiniami przynajmniej dwóch komisji przy Kongregacji, tzw. komisji „16” (po 8 przedstawicieli życia zakonnego żeńskiego i męskiego) i „18” (po 9 przedstawicieli życia zakonnego żeńskiego i męskiego zgromadzeń misyjnych ad gentes), zajmujących się problemami życia konsekrowanego. Są też zapraszane na zebrania plenarne Kongregacji. Od wielu lat zwyczajem stały się także regularne konsultacje z Unią np. przy tworzeniu dokumentów, dotyczących życia zakonnego. Przez wiele pierwszych lat działania Unii każde zebranie plenarne kończyło się spotkaniem z Ojcem świętym; potem – otrzymywałyśmy po prostu przesłania papieskie. Jednakże rada wykonawcza dba o to, aby przynajmniej raz w roku otrzymać audiencję i zdać sprawę z pracy Unii.

Unia współpracuje ściśle ze swą odpowiedniczką dot. zgromadzeń męskich (USG). Owocem tej współpracy były np. dwa kongresy, o których mowa wyżej. Od kilku lat zacieśnia się współpraca z organizacjami skupiającymi zakony na poziomie kontynentalnym (Ameryka Łacińska, UCESM w Europie) i krajowym. Ponadto współpracuje z całym szeregiem organizacji międzynarodowych, zarówno kościelnych, jak i na poziomie ekumenicznym oraz świeckich.

Więcej informacji: www.uisg.org

1 Por. oświadczenie UISG z 2004 roku.

POWIĄZANE ARTYKUŁYWIĘCEJ OD AUTORA