Temat: „Wychowanie integralne dziecka w rodzinie i przedszkolu katolickim” odbędzie się w dniach 23-24.X.2015r. w KUL pod patronatem m.in. Komisji Wychowania – Sekcja ds. Przedszkoli. Program poniżej więcej konsekrowani
SYMPOZJUM
w Roku Życia Konsekrowanego
Wychowanie integralne dziecka w rodzinie i przedszkolu katolickim
23-24.10.2015 r.
Katolicki Uniwersytet Lubelski im. Jana Pawła II
Patronat honorowy:
JE ks. abp prof. dr hab. Stanisław Budzik, Metropolita Lubelski, Wielki Kanclerz KUL
JE ks. bp dr Marek Mendyk, Komisja Wychowania Katolickiego KEP
Konferencja Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych – Komisja Wychowania i Nauczania
Polska Akademia Nauk Oddział Lubelski
Fundacja Servire Veritati Instytut Edukacji Narodowej
Stowarzyszenie Pedagogów NATAN
Organizator:
Katedra Pedagogiki Chrześcijańskiej KUL
Katedra Katec hetyki Szczegółowej KUL
Dla: rodziców, nauczycieli przedszkoli (siostry i współpracujące osoby świeckie), katechetów przedszkolnych i wszystkich zainteresowanych.
Plan sympozjum: – 23 października
10.00 – Uroczyste otwarcie
SESJA PRZEDPOŁUDNIOWA – przewodniczy: ks. dr hab. Andrzej Kiciński, prof. KUL
10.20 – Zgromadzenia zakonne w służbie rodzinie i wychowaniu – s. dr hab. M. Loyola Opiela
10.50 – Wychowanie integralne w przedszkolach katolickich – dr hab. Alina Rynio, prof. KUL
11.10 – Przerwa
11.30 – Znaczenie wczesnego wychowania dla pełnego rozwoju osoby – dr hab. Elżbieta Rydz, prof. KUL
11.50 – Prezentacja plakatów (format dużego kartonu) – Siostry (prezentacja koncepcji wychowania Założycieli i Zgromadzenia) i Doktoranci (najmłodsi (do 7 r.ż.) a mama, tata, Pan Bóg, Anioł Stróż, rodzeństwo, dziadkowie, rówieśnicy, zabawki, książka, media, zwierzątko…)
12.30 – Msza św. w intencji Uczestników sympozjum
13.30 – Obiad
SESJA POPOŁUDNIOWA – dr hab. Alina Rynio, prof. KUL
Kogo? kto? dlaczego? w jakim celu wychowuje?
14.30 – Antropologiczne podstawy wychowania w przedszkolu katolickim – kogo, dlaczego, w jakim celu wychowywać? – ks. prof. Andrzej Maryniarczyk
15.00 – Kobieta – żona, matka, wychowawczyni i mężczyzna – mąż, ojciec, wychowawca – specyfika i znaczenie ich ról w rozwoju i wychowaniu dziecka – dr hab. Urszula Dudziak, prof. KUL
15.30 – Etos wychowawcy/nauczyciela – kim jest i jakim powinien być ten, kto wychowuje? – ks. dr Bogdan Czupryn
16.00 – 16.30 – przerwa
16.30 – Wspólnota w służbie wychowaniu dziecka-osoby – współpraca przedszkola z rodziną jako dopełnienie dzieła wychowania zgodnie z zasadą pomocniczości – dr hab. Marek Czachorowski
17.00 – Katecheza dzieci przedszkolnych (także niepełnosprawnych) – jej specyfika i znaczenie – ks. dr hab. Andrzej Kiciński, prof. KUL
17.30 – Prezentacja plakatów – cd.
18.00 – Aktualne podstawy prawne i wynikające z nich nowe wyzwania (nadzór, kwalifikacje nauczycieli, sprawozdawczość?…) – spotkanie Sióstr Dyrektorek przedszkoli
24 października
8.00 – Msza św. w intencji rodzin
9.15 – Uroczyste otwarcie II części
SESJA PRZEDPOŁUDNIOWA – przewodniczy: s. dr hab. M. Loyola Opiela
W jakich warunkach dziś wychowujemy?
9.45 – Ideał małżeństwa i rzeczywistość rodziny a rozwój i wychowanie małego dziecka – jak umacniać od wewnątrz i ochraniać od zewnątrz? – dr hab. Mieczysław Guzewicz
10.15 – Globalne formatowanie człowieka, jego rozwoju i potrzeb – w świetle dokumentów UE i instytucji globalnych – mgr Zbigniew Barciński
10.45 – Rozporządzenia MEN o edukacji przedszkolnej i kwalifikacjach do wykonywania zawodu nauczyciela – stan obecny – mgr Barbara Rokicka
11.15 – Przerwa
11.45 – 13.45 – Debata: Ochronić wychowując – razem dla wspólnego dobra – prowadzenie ks. dr hab. Andrzej Kiciński, prof. KUL
Uczestnicy: dr hab. Alina Rynio, prof. KUL, mgr Zbigniew Barciński, mgr Barbara Rokicka, lekarz, przedstawiciele rodziców i nauczycieli
14.00 – Podsumowanie.
INFORMACJE ORGANIZACYJNE:
Będą wydawane certyfikaty potwierdzające udział.
Noclegi (w domach zakonnych, rekolekcyjnych bądź hotelach) oraz posiłki (np. stołówka akademicka – tu gdy zbierze się grupa ok. 10 osób można zamówić obiad wcześniej, tel.: 534228422) – we własnym zakresie.
Opłata za uczestnictwo – 20 zł (w tym przerwy kawowe i certyfikat)
Dlaczego takie Sympozjum?
Sympozjum Wychowanie integralne dziecka w rodzinie i przedszkolu katolickim ma na celu ukazanie istoty wychowania katolickiego. Zgodnie z nauczaniem Kościoła „prawdziwe wychowanie stawia sobie za cel ukształtowanie osoby ludzkiej w odniesieniu do jej celu ostatecznego”[1], a „harmonijny rozwój osoby ludzkiej stopniowo odsłania w człowieku Syna Bożego”[2]. W tym kontekście wychowanie jest dziełem Boga, misją człowieka i zadaniem społeczeństwa, w którym osoba ludzka dojrzewa we wzajemnych relacjach do pełni swych możliwości, w każdym wymiarze życia. Zwraca się jednak uwagę na pomijanie współcześnie nie tylko określeń: katolicka, katolicki, ale także treści moralno-społecznych i religijnych, wypływających z istoty tożsamości katolickiej. Pomijanie konfesji nie służy praktyce pedagogicznej i realizacji „całościowego, integralnego oddziaływania wychowawczego umożliwiającego dopełnienie rozwoju osobowości poprzez obecność religii”[3].
Wierność tożsamości katolickiej osób, rodzin, placówek edukacyjnych we współczesnej trudnej rzeczywistości wymaga w wielu sytuacjach przejrzystej i mocnej argumentacji dla osobistych decyzji oraz prowadzonej działalności. Nawet nie po to, by dyskutować, chociaż i to potrzebne, ale przede wszystkim, by realizować swoją misję: wychowywać dobrych chrześcijan i uczciwych obywateli, nauczać i wspomagać rodzinę w tym fundamentalnym dla wychowania rodzinnego procesie formacji osobowej dzieci.
Rok Życia Konsekrowanego jest okazją, by odnosząc się do wychowawczej posługi Zgromadzeń, tę argumentację zweryfikować i wzmocnić. Podstawy katolickiej myśli pedagogicznej określa teologia i filozofia wskazując na wymiar przyrodzony i nadprzyrodzony z niezmiennymi wartościami i zasadami, podmioty wychowania, ich zadania i odpowiedzialność. Dlatego postaramy się odpowiedzieć na podstawowe pytania: kto? kogo? dlaczego? w jakim celu? i w jakich warunkach wychowuje? Nie stawiamy pytań jak? – czyli o metodykę, o prawne i ekonomiczne szczegóły, chociaż i te są bardzo ważne. Koncentrujemy się na osobie – dziecka, rodziców, nauczycieli oraz wspólnocie wychowującej w kontekście integralnego wychowania w rodzinie i przedszkolu katolickim.
Zamierzamy zwrócić uwagę na ważność wczesnego wychowania i jego znaczenie dla całego życia i rozwoju osoby, uzasadnić konieczność i znaczenie katechezy przedszkolnej w pełnym kontekście rozwoju i wychowania dziecka. Pedagogia katolicka ogarnia całość ludzkiego życia i respektuje integralność wszystkich jego wymiarów, dąży do harmonizowania człowieka w wymiarze łaski, rozumu i woli. Nie do pogodzenia z ideałem wychowania katolickiego jest natomiast skrajny indywidualizm, subiektywizm, sceptycyzm, relatywizm, socjologizm, materializm, naturalizm[4] i wynikające z nich treści, metody i środki.
Tradycje wychowawcze zgromadzeń zakonnych oraz współczesna praktyka wychowania przedszkolnego realizowana we współpracy z rodzicami na zasadzie pomocniczości są wspaniałą podstawą do wspólnej refleksji nad takimi oczywistymi, ale jakże ważnymi, zagadnieniami, by budować środowisko osób – rodziców, nauczycieli (siostry i osoby świeckie), katechetów przedszkolnych, naukowców i wszystkich zainteresowanych wczesnym wychowaniem w rodzinie i przedszkolu katolickim.
Uświadomimy sobie doniosłość wychowania chrześcijańskiego nie tylko dla jednostek, ale także dla rodzin i dla całej ludzkiej wspólnoty. Chcemy w tym kontekście wzmocnić nasze rozeznanie i czujność wobec aktualnych wyzwań i zagrożeń oraz przemyśleć na nowo kryteria, jak zgodnie z katolicką tożsamością, odczytywać współczesną rzeczywistość i odnajdywać właściwe drogi działania, wspierać rodzinę. Podejmiemy tu dyskusję.
W nauce społecznej Kościoła można znaleźć zasady refleksji, kryteria osądu i wskazówki do działania, które są punktem wyjścia do promowania integralnego wychowania. Wskazuje także, że „Pierwszym z wielkich wyzwań, wobec których staje dzisiaj ludzkość, jest sama prawda o bycie, jakim jest człowiek. Granica oraz relacja między przyrodą, techniką i moralnością to problemy, które zdecydowanie odwołują się do odpowiedzialności osobistej i zbiorowej na płaszczyźnie postaw, jakie należy przyjąć w odniesieniu do tego, kim jest człowiek, co może uczynić i kim powinien być. Drugim wyzwaniem jest rozumienie i praktyczne podejście do pluralizmu oraz różnic na wszystkich poziomach: myślenia, moralnych wyborów, kultury, przynależności religijnej, filozofii ludzkiego i społecznego rozwoju. Trzecie wyzwanie stanowi globalizacja, która ma znaczenie szersze i głębsze niż tylko czysto ekonomiczne, ponieważ w historii otworzyła się nowa epoka, co wiąże się ściśle z losami ludzkości”[5].
Obserwując współcześnie odrzucanie czy negowanie wartości teorii i praktyki wychowawczej opartej na przesłankach i tradycji chrześcijańskiej, a szczególnie katolickiej, stawiamy pytanie o przyczyny i racje takich działań. Czy jest to objaw słusznych i pożytecznych skutków postępu i rozwoju w dziedzinie pedagogiki, czy może raczej regresu? Częściej niestety dziś mówimy o kryzysie wychowania, dostrzegamy nieskuteczność podejmowanych reform systemów oświaty, a tym samym oddziaływań edukacyjnych. Wszelka forma działalności wychowawczej wydaje się coraz trudniejsza i krytyczna, do tego stopnia, że mówi się wprost o „katastrofalnym stanie edukacji”[6].
Coraz większe trudności dostrzega się we wszelkiej działalności edukacyjnej, szczególnie w przekazywaniu nowym pokoleniom podstawowych wartości życia i prawego postępowania. Trudności tej doświadczają rodzice, którzy widzą, że coraz bardziej ograniczona jest ich możliwość wpływu na proces wychowawczy, w społeczeństwie i w kulturze, która zbyt często uznaje relatywizm za własne credo, zaczyna brakować światła prawdy. Zbyt trudne wydaje się mówienie o prawdzie, uważa się je za „autorytatywne” i ostatecznie zaczyna się wątpić, czy życie jest dobre, czy warto być człowiekiem? warto żyć? czy liczą się relacje i zobowiązania, które tworzą życie?
„Edukacja w dużej mierze redukuje się do przekazu określonych umiejętności, praktycznych zdolności, a zarazem usiłuje się zaspokoić pragnienie szczęścia w młodych pokoleniach, zasypując je przedmiotami konsumpcji i dając im chwilową gratyfikację. W ten sposób zarówno rodzice, jak i nauczyciele stoją przed silną pokusą rezygnacji z własnych zadań edukacyjnych i nie rozumieją nawet, na czym polega ich rola, powierzona im misja”[7].
[1] Sobór Watykański II, Deklaracja Gravissimum educationis, nr 1.
[2] Kongregacja ds. Wychowania Katolickiego, Wytyczne wychowawcze w odniesieniu do ludzkiej miłości, nr 1.
[3] J. Kostkiewicz, Aksjologiczne podstawy katolickich koncepcji pedagogicznych, w: Chrześcijańskie inspiracje w pedagogice, red. J. Kostkiewicz, WUJ, Kraków 2011, s. 18.
[4] Por. A. Rynio, Katolicka myśl pedagogiczna, próba syntezy, w: Pedagogika katolicka. Zagadnienia wybrane, red. A. Rynio, Stalowa Wola 1999, s. 411.
[5] Papieska Rada Iustitia Et Pax, Kompendium nauki społecznej Kościoła, Kielce 2005, 16.
[6] Benedykt XVI, Przemówienie na otwarcie Kongresu Diecezji Rzymskiej, “L’Osservatore Romano”, 13.06.2007, s. 4-5.
[7] Nowa ewangelizacja dla przekazu wiary chrześcijańskiej, Lineamenta, Watykan 2011, s. 25.
